Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Nedir?
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO); Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde gayrimenkullere, gayrimenkule dayalı projelere ve gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yaparak katkı sağlamak için faaliyet gösteren özel bir sermaye piyasası kurumu, portföy yönetim şirketidir. GYO’lar Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenir. Yatırım fonlarından farksızdır ve apartman, baz istasyonu, otel, tıbbi tesis, ofis vb. dahil olmak üzere birden fazla gayrimenkul türüne yatırım yapmaktadır. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları süreli veya süresiz olarak kurulabilir. Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde yeni bir anonim şirket olarak veya daha önce başka amaçla kurulmuş şirketlerin esas sözleşmelerini Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemelerine uygun olarak değiştirerek gayrimenkul yatırım ortaklığına dönüşmeleri ile kurulabilirler.
GYO’ların amaçlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Getiri potansiyeli yüksek gayrimenkullere yatırım yapılması,
- Gayrimenkule dayalı projelere yatırım yapılması,
- Gayrimenkullerden kira geliri elde edilmesi,
- Gayrimenkul alım satım ile kazanç sağlamak
GYO türlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Öz sermaye,
- İpotek,
- Hibrit
Her kategori, yatırımın nasıl satın alınacağına dair üç türe ayrılabilir: halka açık GYO’lar, halka açık olmayan GYO’lar ve özel GYO’lar.
GYO’lara yatırım yapan yatırımcının hakları şu şekildedir:
- Ortaklığın elde ettiği kardan payına düşen kısmını alma hakkı,
- Ortaklığın tasfiyesi halinde tasfiye payı hakkı,
- Ortaklığın kendi kaynaklarından yapacağı sermaye artırımı nedeniyle çıkaracağı paylarını bedelsiz olarak alma hakkı,
- Ortaklığın sermaye artırımında yeni payları edinmede öncelik (rüçhan) hakkı,
- Genel kurul toplantılarına katılma, konuşma ve öneride bulunma hakkı,
- Genel kurul toplantılarında oy kullanma hakkı,
- Ortaklığın faaliyetleri ve hesapları hakkında bilgi alma, inceleme ve denetleme hakkı
Türkiye’de bulunan bazı GYO Şirketleri:
- Alarko GYO,
- Akfen GYO,
- Ziraat GYO,
- Akiş GYO,
- CNN Ankara Sağlık GYO,
- İdealist GYO,
- Doğuş GYO,
- Emlak Konut GYO,
- Mistral GYO,
- Panora GYO,
- Servet GYO,
- Pera GYO,
- Peker GYO,
- Torunlar GYO,
- Vakıf GYO,
- Yapı Kredi Koray GYO.
Gayrimenkul yatırım ortaklıkları neler yapabilir?
- Ortaklık portföyünü oluşturup, gerektiğinde değiştirebilirler.
- Ortaklık portföyünü çeşidini arttırarak yatırım riskini en aza indirecek şekilde dağıtırlar.
- Gayrimenkuller, gayrimenkule bağlı işlemler ve menkul kıymetler hakkındaki gelişmeleri sürekli olarak takip ederek ortaklık portföyünün yönetimine ilişkin gerekli tedbirleri alırlar.
- Portföyün değerini korumaya ve arttırmaya yönelik araştırmalar yapar veya yaptırtırlar.
- Ortaklık portföyünü meydana getiren veya portföye katılması planlanan mülkler hakkında gerekli hukuki şartların sağlanıp sağlanmadığını öğrenebilir ve bu hususta gerekli raporlanmaların hazırlanmasını sağlayabilirler.
- Portföydeki varlıkların değerinin tespitiyle ilgili raporların hazırlanmasını sağlarlar.
- Portföy dışardan danışmanlık ve/veya portföy yönetimi hizmeti alınması halinde ilgileniliyorsa ilgili kuruluşların faaliyetlerinin mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluğunu kontrol etmek üzere gerekli organizasyonu meydana getirirler.
- Kendilerine verilen diğer görevleri ve yürütülmesine izin verilen diğer faaliyetleri gerçekleştirirler.
Gayrimenkul yatırım ortaklıkları neler yapamaz?
- 5411 sayılı Bankacılık Kanununda yazdığı üzere mevduat toplayamazlar ve mevduat toplama sonucunu ortaya çıkacak iş ve işlemleri gerçekleştiremezler.
- Ticari, sınai veya zirai faaliyetlerde bulunamazlar.
- Hiçbir koşulda gayrimenkullerin inşaat işlemlerini kendileri yürütemez, bu gaye ile personel ve ekipmana sahip olamazlar.
- Hiçbir koşulda otel, hastane, alışveriş merkezi, iş merkezi, ticari parklar, ticari depolar, konut siteleri, süper marketler ve bunlara benzer özelliğe sahip gayrimenkulleri ticari sebeplerle yönetemez ve bu gaye ile personel alımı yapamazlar.
- Kendi personeli aracıyla portföye konu olan veya olacak projeler hariç olmak üzere başka kişi ve oluşumlara proje geliştirme, proje kontrol, mali fizibilite, yasal izinlerin takibi ve buna benzer hizmetler veremezler.
- Kredi veremezler.
- İlişkili taraflarıyla herhangi bir mal veya hizmet alım satımı faaliyetine dayanmayan borç alacak ilişkisinde bulunamazlar.
- Belge ile gösterilmeyen ve piyasa rayicinden bariz değişiklik gösteren bir harcama veya komisyon ödemesini gerçekleştiremezler.
- Devamlı olarak kısa vadeli gayrimenkul alım satımı gerçekleştiremezler.
Diğer blog yazılarımıza Emlaksat Blog‘dan ulaşabilirsiniz!
