Riskli Yapıların Tespit Edilme ve Yıkım Süreci
2012 yılında yürürlüğe giren Afet Yasası olarak bilinen 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” ile birlikte, kişiler yapılarının riskli olup olmadığını tespit ettirebilir hale gelmiştir.
Riskli yapı, 6306 sayılı afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi ile ilgili yasaya göre, bilimsel verilere dayanarak yapılan incelemeler sonucu yıkılma veya ağır hasar görme riski tespit edilmiş yapılar olarak tanımlanmıştır. Bu yapılar ekonomik ömrünü neredeyse tamamlamıştır. Özellikle deprem riskinin yoğun olduğu bir bölgede bulunuyorsa hem yapıda yaşayanlar hem de çevresindeki diğer binalar açısından ciddi tehlike teşkil eder.
Riskli Yapı Tespiti Yapabilecek Kurumlar
6306 sayılı afet riski taşıyan alanların dönüştürülmesi hakkındaki yasanın uygulama yönetmeliğinde bulunan ilgili maddesinde riskli yapı tespiti yapabilecek kurumlar:
1)Bakanlıklar
2) İdare
3) Bakanlıkça lisanslandırılan;
a) Kamu kurum ve kuruşları
b) Üniversiteler
c) Sermayesinin en az %40’ı kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan şirketler
d) 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna göre Bakanlık tarafından verilen izin belgesine sahip yapı denetimi ve laboratuvar kuruluşları,
e) 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı TMMOB Kanununa göre, bürolarına inşaat, jeoloji ve jeofizik mühendisleri odaları tarafından tescil yapılmış kurum ve kuruluşlar,
şeklinde belirtilmiştir.
Başvuru ve Yıkım Aşamaları
Vatandaşlar bu kurumlara riskli yapı tespiti için başvuruda bulunabilirler. Öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından tespit ücretleri ödenerek başvuru yapılır. Tek bir malik bile kendi yaşadığı binanın risk tespiti için başvuru yapabilir. Sonrasında yetkililer tarafından yapının kolonundan beton örneği alınarak “karot testi” uygulanır. Eğer yapı riskli bulunursa İstanbul’da ilçe belediyelerine, diğer şehirlerde ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine bildirilir. İtiraz edildiği takdirde bilimsel ve teknik incelemeler tekrar gerçekleştirilir ancak eğer bir yapı riskli olarak tespit edildiyse geri dönüş oldukça zordur. Raporlar yeniden incelendikten sonra ilgili Tapu Müdürlüğüne bildirilir. Yapının riskli olduğu tapu kütüğüne işlenir. Ardından hazırlanan tebligatta 60 günden az olmamak üzere belirli bir süre içerisinde yapının yıkılması gerektiği kararı açıklanır.
Bu süre içerisinde binanın tahliye edilmesi gerektiği için vatandaşların can güvenliğini sağlamak adına riskli yapılara verilen elektrik, su ve doğalgaz hizmetleri durdurulabilir. Bina 60 gün içerisinde yıktırılmazsa 30 günden az olmak üzere bir ek süre verilir. Bina bu süre içerisinde de yıktırılmazsa yıktırma işlemleri mülki amirler tarafından gerçekleştirilir. Riskli yapıların tespit, tahliye ya da yıkılma aşamalarının herhangi birinin engellenmeye çalışılması suç teşkil eder ve engellemeye çalışan kişiler hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur.
Yıkım Sonrası İşlemleri ve Mali Yardım
Yıktırma aşamasından sonra arsa haline gelen taşınmaz hakkında yapılacak uygulamalara maliklerin 2/3 çoğunluğu ile karar verilir. Bu oran kişi sayısı oranı değil, sahip olunan hisselerin oranıdır. Karara katılmayanların payları anlaşma yapan diğer hisse sahiplerine açık arttırma ile satılır.
Riskli yapılarda yaşayan vatandaşlara başvuruları sonucunda 18 aya kadar kira yardımı ya da banka kredilerinde faiz desteği sağlanır. İstanbul, İzmir ve Bursa şehirlerinde ikamet eden vatandaşların mali destekten faydalanması için, Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerine başvuru yapması gerekir. İstanbul, İzmir ve Bursa dışında yaşayan vatandaşların ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuru yapması gerekmektedir. Aynı zamanda bu mali destekten faydalananlar prosedür gereği ödenecek olan çeşitli işlem ücreti ve vergilerden de muaf tutulacaktırlar.
Riskli yapılardan tapu işlemlerine varıncaya kadar ev satın alımı ile ilgili her türlü içeriği Emlaksat Blog’da bulabilirsiniz.
